Zniesienie współwłasności
Zniesienie współwłasności może nastąpić albo w drodze umowy albo w drodze postępowania sądowego.
Co to jest stosunek współwłasności?
Prawo własności rzeczy (ruchomość, nieruchomość) może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (właścicielom). Mówimy wówczas o stosunku współwłasności. Jego powstanie może być skutkiem czynności prawnej (nabycie przez kilka osób w drodze umowy sprzedaży, czy darowizny jednej rzeczy – np. działki, samochodu) lub wskutek powołania kilku osób do dziedziczenia czy też ustania wspólności majątkowej małżeńskiej na skutek wydania wyroku rozwodowego.
Stosunek współwłasności – wymagania
Stosunek współwłasności wymaga od współwłaścicieli ułożenia wzajemnych stosunków, dotyczących zarządu rzeczą wspólną, w taki sposób by mogli oni bezkonfliktowo wykonywać swoje uprawnienia. Nie oznacza to jednak, że gdy nie da się ułożyć takich stosunków a współwłaściciele są zobowiązani do utrzymywania stosunku współwłasności. Każdy ze współwłaścicieli może doprowadzić do likwidacji stosunku współwłasności poprzez realizację przysługującego mu roszczenia o zniesienie współwłasności (Art. 210 k.c.), o ile uprawnienie to nie zostało wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż 5 lat. Uprawnienie to jest niezbywalne a współwłaściciel nie może się go zrzec, nie ulega ono też przedawnieniu (art.220 k.c.)
Zniesienie współwłasności może nastąpić albo w drodze umowy albo w drodze postępowania sądowego.
Umowne zniesienie współwłasności
Umowne zniesienie współwłasności wymaga zgody współwłaścicieli co do samej decyzji o zniesieniu współwłasności jak i zawarcia stosownego porozumienia do przyjętego sposobu zniesienia tej współwłasności. Przepisy k.c. nie regulują umownego zniesienia współwłasności, co oznacza, że współwłaściciele mogą ukształtować likwidację stosunku współwłasności w sposób dowolny. Zawarcie umowy znoszącej współwłasność wymaga udziału wszystkich współwłaścicieli, jej forma jest dowolna, chyba że przedmiotem współwłasności jest nieruchomość, wówczas wymagane jest zachowanie formy aktu notarialnego (zniesienie współwłasności u notariusza).
Sądowe zniesienie współwłasności
W przypadku braku zgody współwłaścicieli co do zniesienia współwłasności jego zniesienie może nastąpić tylko i wyłącznie w postępowaniu sądowym. Sądowe zniesienie współwłasności toczy się w postępowaniu nieprocesowym (art. 617-625 kodeksu postępowania cywilnego). Wniosek o zniesienie współwłasności może złożyć choćby jeden ze współwłaścicieli.
Sądowe zniesienie współwłasności może nastąpić poprzez:
- Podział fizyczny rzeczy wspólnej. Jest to podstawowy sposób zniesienia współwłasności, wskazany przez przepisy k.c. jako pierwszy i najbardziej pożądany sposób zniesienia współwłasności.
- Przyznanie całej rzeczy na własność jednemu współwłaścicieli. Jeżeli podział fizyczny rzeczy nie może być dokonany, zniesienie współwłasności może nastąpić przez przyznanie rzeczy wspólnej jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych.
- Sprzedaż rzeczy. Ten sposób zniesienia współwłasności następuje poprzez wydanie przez Sąd zarządzenia egzekucyjnej sprzedaży rzeczy, a następnie podział tak uzyskanej sumy pomiędzy współwłaścicieli.